Stedelijk Thiebroekbos Ligging Het Thiebroekbos is gelegen tussen de Gentsesteenweg en het Kanaal Leuven ? Dijle, achter de voetbalvelden van S.K.Heffen.

Het grootste deel van het bos werd door de stad aangekocht in 1981: hierna gebeurden er nog verschillende bijkomende aankopen. Momenteel heeft het bos een oppervlakte van ongeveer 14 hectaren. Het bos grenst aan het erkende natuurreservaat Den Battelaer: dit reservaat is ook eigendom van de stad Mechelen maar het beheer ervan werd overgedragen aan Natuurpunt.

Bijkomende beschermingen

Het bos is gelegen in het gebied rond het Zennegat dat gekenmerkt wordt door grote natuurwaarden, er gelden dan ook bijkomende wettelijke beschermingen:

• gelegen in het gerangschikte landschap Zennegat ? Battenbroek fase 2;
• gelegen in bosgebied volgens het gewestplan;
• gelegen in fase 1 van de afbakening van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) als Grote Eenheid Natuur (GEN);
• gelegen in de ankerplaats 'Zennegat en Battenbroek';
• op de biologische waarderingskaart grotendeels aangeduid als biologisch waardevol.

Historiek

Het Thiebroek bestaat volledig uit valleigronden die ingericht werden als vloeibeemden. Op sommige plaatsen is het vroegere bevloeiingssysteem met greppels en sluizen nog aanwezig. In de eerste helft van de 20ste eeuw werden de meeste van de beemden aangeplant met populieren. Gedurende enkele decennia werd een deel van het Thiebroek opgehoogd met 'schipmest' afkomstig van Antwerpen. Dit gebeurde in de jaren 1930 ? 1950. Uit een kaart van 1960 blijkt dat het stort toen reeds was opgeplant met populieren.

In de loop van de jaren werden verschillende populieraanplantingen gekapt en vervangen door gemengd loofhout. Tijdens de grote boomplantactie van de stad in 1987 ? 1988 werden verschillende soorten loofhout aangeplant: esdoorn, olm, zomereik, es, linde, zwarte els, beuk,?

Hierdoor gaat het meestal over vrij jonge bosbestanden met uitzondering van een perceel populieren geplant in 1960 met een oppervlakte van 2,4 hectaren: de 298 kaprijpe bomen op dit perceel werden ondertussen verkocht en zullen in de loop van dit jaar of 2010 gekapt worden.

Het beheerplan

Volgens het Vlaamse bosdecreet moet voor openbare bossen een beheerplan opgesteld worden. Dit plan beschrijft uitgebreid de verschillende aspecten van het bos en geeft aan welke ingrepen en acties er op korte en langere termijn moeten uitgevoerd worden voor een goed beheer van dit bos.

Het plan bespreekt de volgende beheerdoelstellingen:

• economische functie: deze is zeker niet prioritair voor het Thiebroekbos;
• ecologische functie: bestrijden exoten, behoud van oude bomen en dood hout, nastreven van ongelijkjarigheid, ? ;
• sociale en educatieve functie: aanleg wandelpad, beperkt spelen, gebruiksinfrastructuur versterken, ? ;
• milieubeschermende functie: realisatie van een rijkere bosstructuur;
• wetenschappelijke functie: bosevaluatie op het oude stort.

Voor het bos werd een beheerplan opgesteld door het Provinciaal Instituut voor Hygiëne uit Antwerpen in samenwerking met de stad, het Agentschap voor Natuur en Bos, Natuurpunt en de plaatselijke boswachter.

Na een lange procedure werd het beheerplan op 3 december 2008 goedgekeurd door het Agentschap voor Natuur en Bos.

Dit plan moet nu verder uitgevoerd worden.

Spelen in het bos

Door de vroegere stortactiviteiten in het bos werd er bodemverontreiniging vastgesteld. Deze verontreiniging is zeker niet problematisch en vraagt geen sanering. Toch is enige voorzichtigheid aangewezen.

Daarom werden in het beheerplan en toegankelijkheidsreglement een aantal gebruiksbeperkingen ingevoerd:

• Alle activiteiten die gepaard gaan met rechtstreeks contact met de bodem en / of afvaldeeltjes zijn verboden. Met rechtstreeks contact wordt bedoeld: inname via de mond of contact via de huid. In de grond graven, kampen bouwen, op de grond sluipen, ? zijn verboden.
• Er werd geen deel van het bos opgenomen als speelbos.

Uitvoeren beheerplan

Het beheerplan zal gedeeltelijk uitgevoerd worden door de diensten van de stad.

Er wordt ook samengewerkt met de sociale werkplaats van Natuurpunt, namelijk de vzw Natuur? en Landschapszorg.

In 2009 werden de volgende werken uitgevoerd door medewerkers van de sociale werkplaats:

• in hakhout zetten van olmenbestanden om de olmenziekte tegen te gaan;
• verwijderen van exoten (bamboe);
• verwijderen van stambeschermers die in het verleden werden aangebracht tegen konijnenvraat.

Nog uit te voeren werken najaar 2009:

• uitdunnen van verschillende bestanden op vrij grote schaal;
• verwijderen Japanse Duizendknoop;
• uitkuisen gracht langsheen het voetbalplein;
• opmaak infoborden aan de ingangen van het bos;
• de hoofdpaden vrijmaken van netelgroei.

Er dient blijvend aandacht besteed te worden aan de bestrijding van wilde konijnen in het bos: naast schade aan de beplantingen kan schade aan dijken in de omgeving veroorzaakt worden. Deze bestrijding gebeurt met fret en buidel.

Ook de bestrijding van muskusratten dient verder uitgevoerd te worden indien nodig.

Zoals reeds vermeld zal een perceel van kaprijpe populieren dit jaar of in 2010 gekapt worden. Het beheerplan voorziet in een heraanplanting met es en els met een eventuele bijmenging van Gelderse Roos en Kardinaalsmuts.

De planning voor de uitvoering van de beheerswerken in 2010 op basis van het goedgekeurde beheerplan dient nog opgemaakt te worden.

Voor het beheer van het bos wordt goed samengewerkt met het Agentschap voor Natuur en Bos en met de plaatselijke boswachter Hans Van Praet.

Opties voor de toekomst

Het stadsbestuur wil in de toekomst meer aandacht besteden aan het natuurlijk beheer van het Thiebroekbos zodat deze stadseigendommen aantrekkelijker worden voor de bezoekers.

Indien zich in de directe omgeving nog interessante aankoopmogelijkheden zouden aandienen, dan zullen deze zeker onderzocht worden.

Zo besloot het college van burgemeester en schepenen reeds in vergadering van 20 december 2006 om de oude zandwinningsputten en aanpalende gronden tussen de Gentsesteenweg en de Zenne aan te kopen: alles bij elkaar zouden 10 hectaren natuurgebied aangekocht worden om achteraf overgedragen te worden aan Natuurpunt als uitbreiding van het reservaat Den Battelaer.