Uiteraard zijn er al tal van ombudsdiensten en instituten die zich om de rechten van 60-plussers bekommeren, maar er is nood aan een verbindende en overkoepelende stem. Een eenduidig meldpunt op het kruispunt tussen middenveld, burger en beleid. Een entiteit die lokale noden onderzoeksmatig analyseert en afzet tegen de hiaten in het bovenlokale landschap.

In Mechelen is ongeveer één op vier inwoners 60-plusser. Twintig jaar geleden was dat één op zes. In diezelfde periode zagen we het aantal jongeren alsook de groep mensen van middelbare leeftijd net dalen. Waardoor het aandeel ouderen nog nooit zo hoog geweest is. Meer nog, de veroudering van de bevolking is een mondiale trend die zich sterk manifesteert in de meer geïndustrialiseerde landen. De groter geworden groep heeft zich onvoldoende vertaald in een aangepast beleid. Het is dringend tijd om hen meer te laten participeren bij de besluitvorming. Zowel Lokaal als bovenlokaal. Een ouderrechtencommissaris biedt daar een antwoord toe. 

Hoewel het percentage aan ouderen is al sterk is toegenomen, verwacht de VN dat de vergrijzing in West-Europa zich nog een hele tijd zal doorzetten, met ook een toename in het aantal 80-plussers. De zogenaamde verzilvering. Deze demografische verschuivingen hebben een impact op alle maatschappelijke domeinen van de economie tot de zorg en de werking van de instellingen, van huisvesting over de mobiliteit, tot de inrichting van de publieke ruimte. 

Zo’n grote demografische verschuivingen kunnen niet langer onbeantwoord blijven. Institutionele uitsluiting ten aanzien van deze groep is nog te vaak een feit. Het werkt discriminatie en stigmatisering in de hand en zorgt voor een ongelijke toegang tot sociale en maatschappelijke voorzieningen. Niet alleen de groeiende omvang, maar ook de verscheidenheid van de groep 60- tot 90-plussers moet weerspiegeld worden in het beleid en de maatschappelijke sectoren. Die oproep klinkt ook steeds luider bij de ‘mei achtenzestigers’. Ze maken deel uit van de groeiende groep 60-plussers in goede gezondheid, die meer geschoold en mondig is. De generatie die zich toen liet horen, doet dat 50 jaar later nog steeds. En terecht. Want met het toenemen van je leeftijd horen je rechten niet af te nemen.  

Onze welvaartstaat wierp dan wel enkele fundamentele socio-economische vruchten af. Toch blijven we zoekende naar hoe we het credo van gelijke rechten ten volle kunnen vertalen naar doeltreffende gelijke kansen en integrale gelijkwaardigheid. Zo ook voor onze ouderen. Een verschuiving in het sociale paradigma dringt zich op en daar spelen we als lokaal bestuur een belangrijke rol in. Die vullen we in gezonde dynamiek met het middenveld én samen met de 60-plussers in. Zo namen we in 2022 een tweede keer deel aan het ouderenbehoeftenonderzoek. Dit onderzoek gebeurt onder leiding van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en in samenwerking met onze Mechelse Ouderenraad en heel wat Mechelse vrijwilligers. Het is een cruciaal middel om de stem van de ouderen zichtbaar te maken en als leidraad te gebruiken. 

Het eerste onderzoek uit 2017 zette de lijnen uit voor het beleid van de voorbije jaren. En ook nu zal het onderzoek door de Mechelse Ouderenraad vertaald worden in een memorandum waarop het leeftijdsvriendelijk beleid van onze stad afgestemd wordt. Op een wetenschappelijk onderbouwde manier vatten we zo een maatschappelijke stem die we vertalen naar een burgernabij beleid. Een beleid dat deelname aan de samenleving stimuleert en waardeert, maar ook oplossingen biedt aan de veranderende leef- en woonsituaties.  

Maar de samenleving strekt zich uiteraard verder uit dan de lokale grenzen. Er is nood aan betere afstemming tussen bevoegdheden op verschillende bestuurlijke niveaus, om onze burgers nog meer op maat te kunnen betrekken. Er is nood aan een transparant mechanisme dat deze afstemming, de communicatie en participatie daaromtrent coördineert. Zodat basisrechten op vlak van alle levensdomeinen gevrijwaard blijven. De coronacrisis verscherpte deze nood nog meer en bracht een discussie voor een ouderrechtencommissaris op gang. 

Er is nood aan betere afstemming tussen bevoegdheden op verschillende bestuurlijke niveaus, om onze burgers nog meer op maat te kunnen betrekken. Er is nood aan een transparant mechanisme dat deze afstemming, de communicatie en participatie daaromtrent coördineert.

 

Rina Rabau Nkandu, schepen voor een leeftijdsvriendelijk Mechelen 

Uiteraard zijn er al tal van ombudsdiensten en instituten die zich om de rechten van 60-plussers bekommeren, maar er is nood aan een verbindende en overkoepelende stem. Een eenduidig meldpunt op het kruispunt tussen middenveld, burger en beleid. Een entiteit die lokale noden onderzoeksmatig analyseert en afzet tegen de hiaten in het bovenlokale landschap. Een stem die sensibiliserende en preventieve beleidsadviezen kan geven, die decretaal verankerd kunnen worden. De oprichting van een ouderrechtencommissariaat is een ideaal model om die rol te spelen.  

Mechelen streeft dat model nu al na. We bouwen beleid op aan de hand van objectieve data en schakelen actief onze Mechelse Ouderenraad in als klankbord. Onze stad wil dat iedereen op een kwaliteitsvolle manier ouder kan worden, in alle diversiteit en in elke levensfase. Daarvoor rekenen we in de toekomst ook op de stem van onze 60-plussers. Want veerkrachtig ouder worden, dat doen we samen. En een ouderrechtencommissaris kan het beleid alleen maar harmoniseren en doeltreffender maken. 

Rina Rabau Nkandu 

Schepen voor een leeftijdsvriendelijk Mechelen