‘Voelen jongeren zich thuis op school?’ Het is een vaak gestelde vraag en een hot item in menig debat. Mechelen benadert dit thema nu eens niet vanuit het onderwijs, maar gaat aan de slag met storytelling. Deze maand startte er een creatieve campagne om verhalen los te weken bij jongeren: Wat vinden zij belangrijk, waar lopen ze tegenaan en wanneer werden ze zelf geconfronteerd met een ‘cultuurbotsing’ op school?

Die selectie verhalen werkt een team van jongeren tussen juli en oktober verder uit tot een artistiek product. Ze krijgen hiervoor begeleiding van creatieve coaches. De uitgewerkte verhalen worden in november gepresenteerd aan het onderwijs, om vervolgens samen met hen in gesprek te gaan over de thema’s die de verhalen aankaarten. Kunst en creatie als motor voor het maatschappelijk debat.

Dekolonisatietraject

“Mechelen zet de laatste jaren enkele moeilijke thema’s op de kaart”, zegt schepen van onderwijs Rina Rabau Nkandu. “Het project cultuurbotsing groeide spontaan uit het Mechelse dekolonisatietraject. Dat leidde recent nog tot enkele nieuwe keuzes in het straatbeeld om ook het perspectief en de stem van inwoners met een andere culturele achtergrond te respecteren. Een van de bevindingen van de Mechelse werkgroep dekolonisatie was bovendien de aandacht voor de rol van het onderwijs in deze materie.”

Want ‘dekolonisatie’ duikt als term steeds vaker op – zowel in de erfgoed- als de onderwijswereld - maar vaak verstaat iedereen er iets anders onder en is het voor veel mensen een abstract begrip.

Daarom vroeg Erfgoedcel Mechelen aan Don Pandzou van Waka Waka Generation en RADAR Mechelen om samen op zoek te gaan naar wat dekolonisatie vandaag in een schoolomgeving betekent. Zowel voor jongeren als voor leerkrachten. Hoe gaan we met elkaar in gesprek over de invulling van dat begrip en helpt kunst ons om dat gesprek aan te gaan?

Het traject wil jongeren actief een stem geven, hen artistiek begeleiden om hún verhaal naar voor brengen en ook aandacht geven aan de moeilijke onderwerpen: waar botst en schuurt het voor hen?  Door tegelijk een traject met de leerkrachten te lopen, bekijken we die cultuurbotsingen in het onderwijs vanuit meerdere perspectieven en proberen we samen naar oplossingen te zoeken.

Kunst als hefboom

Dat kunst en erfgoed verbinding zoeken met de brede maatschappij bevestigt ook Bjorn Siffer, schepen voor cultuur. “Erfgoed gaat niet enkel over het verleden, en dekolonisatie is ruimer dan een ‘screening van de geschiedenisboeken’. Het gaat over dingen die vandaag nog betekenis hebben voor mensen. Die verhalen willen we boven halen. We ondersteunen de jongeren bij het vinden van hun eigen creatieve stem. Tegelijk gaan we ook de dialoog met de onderwijswereld aan en vragen we hen naar wat zij nodig hebben om moeilijke gesprekken met jongeren aan te gaan. Kunst kan hierbij een hefboom zijn.”

Dit traject is een experiment, dat wil inzetten op cultuur om bij te dragen aan het welbevinden van jongeren op school. Het volledige proces wordt gedocumenteerd om zo een toolbox te ontwikkelen waarmee leerkrachten over deze thema’s met hun leerlingen aan de slag kunnen gaan.

Praktisch

Het project cultuurbotsing is in de eerste plaats een oproep aan alle Mechelse jongeren om hun verhaal in te dienen. Verhalen kunnen tot eind juni online ingevuld worden via https://www.radarmechelen.be/cultuurbotsing. Dan selecteren de jongeren zelf welke verhalen of thema’s ze creatief willen uitwerken vanaf september.