Twee Mechelse appartemenstgebouwen werden geselecteerd voor het project ‘Ruimte voor energie langs de Mechelse Vesten’. Dit kadert binnen het ruimere project ‘Klimaatwijken’ waarin de steden Mechelen, Kortrijk en Leuven onderzoek voeren naar energietransitie, kernversterking en verdichting in de stad. De kennis en ervaring wordt uitgewisseld met andere lokale besturen en actoren.

In 2020 startte de stad Mechelen het project ‘Ruimte voor energie langs de Mechelse Vesten’. Dit project werd geselecteerd door het Departement Omgeving, het Team Vlaamse Bouwmeester en het Vlaams Energie en Klimaat Agentschap binnen het ruimere project ‘Klimaatwijken’. Daarin verkennen de steden Mechelen, Kortrijk en Leuven hoe energietransitie, kernversterking en verdichting hand-in-hand gaan in de stad. De Klimaatwijken delen de kennis en ervaring die ze opdoen met andere lokale besturen en actoren. Binnen het Mechelse project onderzoekt de stad de haalbaarheid van een warmtenet langs de Vesten en werkt de stad een dienstverlening uit om de verenigingen van mede-eigenaars te ondersteunen bij de collectieve, energetische renovatie van hun gebouw. Voor dit laatste luik werden twee appartementsgebouwen gezocht die een traject rond energetische renovatie wilden doorlopen.

Selectie
Tot 30 juni van dit jaar konden geïnteresseerden zich aanmelden. Voorwaarde was dat het gebouw in kwestie op of nabij de Vesten lag. Daarnaast werd gemikt op grote gebouwen (met minimaal tien mede-eigenaars), en moesten deze gebouwd zijn voor 1980 en met weinig energiezuinige aanpassingen sindsdien. Zo kan een maximale energiewinst geboekt worden via het project.

Schepen van klimaat en energie Marina De Bie vertelt: “Verenigingen van Mede-eigenaars (VME’s) konden zich via de syndicus als kandidaat voor dit project opgeven, zo zijn we ook zeker dat er bereidheid is om duurzame investeringen te doen. We hebben binnen het project ook zelf een inventarisatie gedaan van appartementen langs de Vesten, zo konden we van de kandidaten beter inschatten hoe representatief deze zijn voor de andere gebouwen in onze stad. Twaalf gebouwen waren kandidaat om aan het project deel te nemen. Na een plaatsbezoek en gesprekken met de VME’s en syndici werden uiteindelijk twee kandidaten weerhouden: Olivetenvest 37 en Koningin Astridlaan 159-161. Met hen wordt nu het verdere traject opgestart. Met de lessen die we hieruit leren zullen we nadien vanuit Energiepunt Mechelen een aangepaste ondersteuning uitwerken voor appartemensgebouwen waarvoor een energetische renovatie wordt opgestart.”

Bureau Bouwtechniek gaat nu met beide VME’s aan de slag om te onderzoeken welke technische ingrepen nodig zijn om de appartementsgebouwen op een klimaatvriendelijke manier te verwarmen. Dit kan gaan over bv. het isoleren van daken en gevels, het vervangen van beglazing, het vernieuwen van verwarmingssystemen, of een combinatie van deze zaken. ...). Er wordt ook bekeken welke randvoorwaarden vervuld moeten worden om tot een effectieve renovatie over te kunnen gaan.

Het is niet alleen de bedoeling om de twee appartemensgebouwen in kwestie te begeleiden en tot een renovatie te komen. Omdat er gewerkt wordt met gebouwen die representatief zijn voor het patrimonium van de stad, worden de lessen die in het traject geleerd worden uitgewerkt tot een algemeen ondersteuningsaanbod voor energetische appartementsrenovaties.

Momenteel worden in beide gebouwen algemene vergaderingen georganiseerd om officieel het engagement te geven om de energetische renovatie op te starten. Daarna zal een energieaudit uitgevoerd worden (duurt ca. 1 maand). In het voorjaar van 2022 worden de resultaten van de audit tijdens een nieuwe vergadering besproken. Daar zal ook een kostenraming van de voorgestelde maatregelen worden besproken en wordt er een planning van de uitvoering van de renovatie vastgelegd.

“Om een ouder appartementsgebouw voor te bereiden op de energietransitie stelt zich de vraag ‘waar en hoe’ te beginnen. Dankzij het project Klimaatwijken geven experten de nodige informatie om van start te gaan”, zegt Susanne van der Spiegel, syndicus van het geselecteerde appartementsgebouw op de Olivetenvest.

EU City Facility
Het traject rond de Vesten als Klimaatwijk krijgt een vervolg door selectie van het project “Energy retrofitting and renewable energy communities in co-owned condominiums in Mechelen" (Energetische renovaties en hernieuwbare energiegemeenschappen in appartementsgebouwen in mede-eigendom) dat de stad had ingediend bij de European City Facility, een project onder het Europees H2020-programma, gecoördineerd door de organisatie Energy Cities. Het Mechelse project werd als enige Belgische project in deze call weerhouden, samen met 67 andere projecten uit 19 Europese landen.

Met de middelen die hierbij verkregen worden (60.000 euro) heeft de stad extra capaciteit en expertise om de dienstverlening voor energetische renovatie van appartementsgebouwen verder uit te breiden. Daarnaast kan hiermee ook een investeringsconcept uitgewerkt worden, dat op zijn beurt publieke en private investeringsprojecten kan generen. Op deze manier hoopt de stad investeringen in de appartementsgebouwen op het grondgebied uit te lokken, wat de uitstoot tegen 2050 met ruim 20 000 ton CO2-equivalent kan verminderen door energiebesparing en hernieuwbare energieproductie.

Beide activiteiten dragen bij tot de doelstelling en verwachte resultaten van het Europees project SHIFFT (Sustainable Heating: Implementation of Fossil-Free Technologies), waar Mechelen partner van is. Dit project onderzoekt hoe steden en gemeenten de omschakeling naar een fossielvrije warmtevoorziening kunnen ondersteunen en versnellen.
 
Meer info:

• https://klimaatneutraal.mechelen.be/klimaatwijken
• https://www.mechelen.be/shifft
• EU City Facility via deze link