De tellingen zijn een bemoedigend signaal wat betreft de preventieve aanpak in onze stad. Al blijft elke Mechelaar zonder een dak boven het hoofd er een te veel.

In 2022 vond een derde telling voor dak- en thuislozen plaats. Deze keer nam ook Mechelen deel aan het onderzoek, in de schoot van de Welzijnskoepel Rivierenland. Dit kadert binnen de ketenaanpak om dak- en thuisloosheid tegen te gaan, waarvoor 17 lokale besturen in de regio’s Rivierenland en Rupelaar sinds 2021 samenwerken met het CAW Boom-Mechelen-Lier. De telling gebeurt op initiatief van de Koning Boudewijnstichting. Het onderzoeksteam LUCAS KU Leuven verwerkte de cijfers in een rapport, daarvan zijn de resultaten nu bekend. “Het rapport is een bemoedigend signaal wat betreft de preventieve aanpak in onze stad. Al blijft elke Mechelaar zonder een dak boven het hoofd er een te veel”, vat schepen Gabriella De Francesco de resultaten voor Mechelen samen.

De telling gebeurt aan de hand van de Ethos Light classificatie, een onderzoeksinstrument dat Europees gehanteerd wordt. Het onderscheidt 7 categorieën van zichtbare maar ook verborgen dak- en thuisloosheid, gekoppeld aan de levenssituatie. Op 28 oktober engageerden 30 organisaties - waaronder OCMW’s, CAW, lokale dienstverleners en politionele diensten - uit de regio’s Rivierenland en Rupelaar zich om dak- en thuisloze mensen via een uniforme vragenlijst aan te geven. Naast de verblijfplaats van 28 op 29 oktober, wordt ook de verblijfplaats twee weken voor de teldag opgenomen. Op die manier wordt de periode van 14 tot 27 oktober 2022 in beeld gebracht.
 
Enkele cijfers voor de regio

• Voor alle deelnemende lokale besturen werden er 997 personen als dak- en thuisloos geteld, waarvan er 395 kinderen direct betrokken zijn.
• Met 64% maken mannen het merendeel uit.
• 8,8% is acuut dakloos, wat betekent dat ze op straat, in een garage, een auto of op een andere onbekende plek verblijven.
• 24,1% zijn jongvolwassenen van 16 tot 25 jaar. Zij verblijven voornamelijk bij familie of vrienden (44,8%) en in opvang en tijdelijk verblijf (25,5%). Een derde van de jongvolwassenen is vrouw (33,1%).

 
De cijfers voor Mechelen
Gabriella De Francesco, schepen van armoedebestrijding en gelijke kansen: “Dak- en thuisloosheid is een complex probleem, dus ook de aanpak ervan. Want wanneer iemand zonder woning valt, ging er al een heel proces aan vooraf. Een proces waarin Mechelen als stad alles op alles zet om te voorkomen dat mensen zonder een thuis komen te zitten. Ook al biedt het onderzoek een bemoedigend signaal wat betreft de aanpak in onze stad, is elke Mechelaar zonder een dak boven het hoofd er een te veel.”
 
Het rapport laat 187 dak- en thuislozen in Mechelen zien, dat maakt ongeveer 2 per 1000 inwoners. Het cijfer toont zich opvallend lager dan een gemiddelde van 4 per 1000 voor andere middelgrote steden, zoals blijkt uit de telling van 2021. Maar wat de eerdere tellingen toonden, en de telling van 2022 opnieuw bevestigt, is dat dak- en thuisloosheid niet alleen een stedelijk fenomeen is. Ook kleinere gemeenten en meer rurale gebieden kampen er mee.
 
Net als in het rapport vastgesteld wordt voor de gehele deelnemende regio, worden in Mechelen met 41% ook de meeste mensen geteld in noodopvang of tijdelijke vormen van verblijf. 29% verblijft bij familie of vrienden, de zogeheten sofaslapers. Kijken we verder naar de cijfers zien we dat 13% in een instelling voor geestelijke gezondheidszorg verblijft, 10% is acuut dakloos, zo’n 6% staat voor een dreigende uithuiszetting. Voor 1% van de mensen is de situatie onbekend.
 
De preventieve aanpak maakt een verschil
“Deze cijfers tonen ons vooral ook de verborgen kant van dak- en thuisloosheid, waar een ernstig gebrek aan huisvesting en veiligheid achter schuil gaat. Een uithuiszetting bijvoorbeeld, is bijzonder traumatisch. Eens zo meer als er kinderen en jongeren bij betrokken zijn. Daarom voeren we in Mechelen al jaren een beleid dat inzet op preventieve maatregelen waar we bewoners en verhuurders begeleiden, gerechtelijke ondersteuning bieden en tijdelijke opvang voorzien wanneer het toch fout loopt. Onze stad kent ook een toewijzingsreglement voor sociale woningen. Daar focussen we op gezinnen met baby’s, jongeren die doorstromen uit jeugdzorg en mensen met een psychische kwetsuur”, vertelt Gabriella de Francesco.

• Dankzij het aanbod aan preventieve woonbegeleiding werden de voorbije 2 jaren 86 uithuiszettingen op de private huurmarkt voorkomen.
• Door het ondersteuningsaanbod tijdens de gerechtelijke procedure werden nog eens 25 uithuiszettingen vermeden.
• Sinds de start bracht het toewijzingsreglement 72 kwetsbare gezinnen onder in een sociale woning.
• Daarbij beschikt Mechelen ook over een 40-tal doorstroomwoningen, waarbij huisvesting gekoppeld wordt aan intensieve begeleiding.
• Verder loopt er een traject waarbij de stad de volledige kosten van noodopvang op haar neemt voor kwetsbare, alleenstaande ouders met kinderen. Zo wordt er voorkomen dat gezinnen door deze noodsituatie plots ook in financiële problemen zouden komen.

“Mechelen heeft een sterk netwerk tussen middenveld, eerstelijnshulp en stadsdiensten, dat op een outreachende en aanklampende manier ondersteuning aanreikt. Met deze gecombineerde en structurele aanpak dekken we zo goed als we kunnen alle facetten die in de Ethos Light classificatie naar voor komen. Vele mensen die geteld worden, zijn gekend bij het Sociaal Huis of een partner en kennen dus ergens een vorm van begeleiding of opvang. Maar het vraagt voortdurende evaluatie en bijsturing om dak- en thuisloosheid naar de toekomst toe tot een minimum te blijven beperken”, besluit de schepen.
 
Het volledige rapport kan je raadplegen via:
https://kbs-frb.be/nl/telling-dak-en-thuisloosheid-infofiche-boom-mechelen-lier