Het ondertekenen van de 'Convenant of Mayors' vormde het startschot voor de campagne 'Mechelen Klimaatneutraal'. Door onze evolutie cijfermatig op te volgen, duurzaamheid als horizontale doelstelling binnen het stadsbestuur te gebruiken en het maken van duurzame keuzes voor de Mechelaars gemakkelijker te maken, hebben we ondertussen al een grote stap in de goede richting gezet.  

De ambitie binnen de 'Convenant of Mayors' (of Burgemeestersconvenant) is duidelijk: 20% reductie in de CO₂-uitstoot tegen 2020. Om de evolutie te kunnen meten, zijn we gestart met een nulmeting in 2013 (met gegevens van het jaar 2011).

De vier belangrijkste onderdelen hebben ongeveer dezelfde grootteorde, maar toch is het vooral de transportsector en de huishoudens die de grootste veroorzakers van CO₂-uitstoot zijn op ons grondgebied. 
Aangezien ook deze 2 het meest direct aangepakt kunnen worden door het stadsbestuur, was het logisch om vooral daarop in te zetten. 

De CO₂-uitstoot ten gevolge van transport is wel moeilijkst om bij te houden: de cijfers hier komen tot stand via wiskundige modellen en niet op basis van directe metingen (wat wel makkelijker kan voor het verbruik van gas en elektriciteit voor woningen bijvoorbeeld).

Voor mobiliteit is de keuze voor ons hoe dan ook een evidentie: de nadruk ligt op het gebruik van de fiets, aangevuld met autodelen en openbaar vervoer. Meer daarover vind je op de pagina over 'zuurstof voor de binnenstad' of de pagina over 'fietsen' die binnenkort gepubliceerd zal worden.

Mechelen Klimaatneutraal

De grootste focus lag op de huishoudens bij ons klimaatbeleid. We mikken daarbij vooral op het wegnemen van drempels: we denken dan aan het voorzien van informatie, sensibiliseren, ontzorgen en financiële drempels.

Het verstrekken van informatie gebeurt op veel verschillende manieren:

• Via de website van Mechelen Klimaatneutraal, waar een overzicht van alle lopende campagnes en acties te vinden is, maar ook het dashboard waar iedereen bijna in real time de 'staat van het klimaat' in de stad kan volgen.
• De jaarlijkse energiedagen van Energiepunt Mechelen
• Advies op maat, o.a. in de Renovatiemobiel
  • De Renovatiemobiel bevat heel wat voorbeelden van klimaatvriendelijke investeringen. Deze trekt door alle wijken en dorpen, zodat iedereen ook dichtbij huis met deze technieken kan kennismaken en advies op maat kan vragen.
• We hebben er een eind op moeten wachten, maar ook de thermografische kaart is een uitstekend middel om mensen te informeren. Met een blik op de foto kun je zien of er via je dak veel of weinig warmte verloren gaat. Vrijwilligers die ook onder hun dak hebben gemeten, krijgen een gepersonaliseerd rapport, iedereen kan de kaart binnenkort ook online raadplegen.
• Ook 'Meten is weten', natuurlijk. Mechelen was  1 van de eerste om in zee te gaan met EnergieID. Met deze online tool kun je zelf je gebruik bijhouden. Niet alleen elektriciteit en gas, maar ook bijvoorbeeld brandstof voor de de wagen, afval, water, enz. Je kunt je eigen verbruik bovendien vergelijken met gezinnen in een gelijkaardige situatie om zo niet alleen met jezelf, maar ook met andere Mechelaars te wedijveren voor een lager verbruik.

Ontzorgen:

Informeren is 1 ding, maar ook met de juiste informatie blijft er vaak nog een grote drempel. Wat heb je precies nodig voor je eigen situatie? Welke installateur kan je bieden wat je echt nodig hebt? Wat moet je allemaal regelen om een goed resultaat te krijgen? Ook dit soort vragen proberen we zoveel mogelijk weg te werken.

Met advies op maat kom je al een heel eind - niet alleen van onze ambtenaren, maar ook bv. van KampC (het centrum voor duurzaam bouwen en wonen van de provincie) - maar ook de samenaankopen spelen hier een belangrijke rol. Via de samenaankoop hoef je immers niet zelf alle voorwaarden te bedenken: de stad zorgt dat de belangrijkste kwaliteitsvereisten in de offertevraag vervat zitten, de noden en wensen van de deelnemers worden vastgelegd op een vergadering waar ook de deelnemers vertegenwoordigd zijn. Via een samenaankoop hoef je niet zelf alle keuzes de maken, je bent zeker dat de basisvereisten vervuld zijn en hoeft alleen nog de keuzes te maken die specifiek zijn voor je eigen situatie.

Financieel

Ook financiën zijn een belangrijke drempel bij klimaatneutrale investeringen. Via de samenaankopen kunnen we de Mechelaars een goede prijs bieden voor goede kwaliteit. Bovendien kan voor de financiering van het project een beroep gedaan worden op de Vlaamse Energielening, via Energiepunt Mechelen. Kansengroepen kun hier renteloos lenen, voor alle andere kan lenen tot het eind van het jaar aan 1% JKP.

Ook voor andere groepen is er steun: voor scholen via 'Paraat voor het Klimaat' en voor buurten en verenigingen via het subsidiereglement 'klimaatneutrale buurten en initiatieven'. (daarover later meer)

Hoe staan we er nu voor?

Al deze inspanningen hebben tot doel om de CO₂-uitstoot van de stad te laten dalen. De grote vraag is natuurlijk wat het resultaat is. Daarom wordt elke 2 jaar een nieuwe emissie-inventaris opgesteld om de evolutie te bekijken. De nulmeting werd in 2013 uitgevoerd (met cijfers over het jaar 2011), in 2015 en 2017 werd een nieuw rapport gemaakt (over resp. 2013 en 2015).

Het meest recente rapport gaf een hoopvol resultaat, maar met belangrijke kanttekeningen. Enkel de huishoudens staan verder dan het pad richting -20% in 2020 vraagt. De reductie bedraagt daar -14%. Ook de industrie en de tertiaire sector doen het vrij goed, met een reductie van resp. 7 en 5% t.o.v. 2011. De uitstoot op het vlak van mobiliteit is de enige die blijft stijgen: +8%. Dit is een trend die ook elders voorkomt, maar toch een belangrijk aandachtspunt om verder in te zetten op alternatieve mobiliteitsmodi.

De globale reductie zit met -9% (ipv -11%) desondanks vrij dicht bij de koers richting -20% in 2020.

Als we een andere factor die we niet in handen hebben erbij nemen, wordt het plaatje zelf nog positiever: de laatste jaren is de emissiefactor elektriciteit sterk toegenomen. Dit is de CO₂-uitstoot die gepaard gaat bij de opwekking van 1 kWh aan elektriciteit. De hoeveelheid verbruikte elektriciteit daalt dus nog een stuk sneller dan de CO₂-uitstoot op zich.

Als we Mechelen vergelijken met Vlaanderen op zich, wordt ook al duidelijk dat de trend alvast goed zit: de totale uitstoot is sinds 2011 blijven stijgen, terwijl in Mechelen een duidelijke daling is ingezet.

We zijn op de goede weg, maar die weg is tegelijk nog zeer lang. Het is alvast onze ambitie om deze de volgende jaren met nog meer enthousiasme te blijven volgen!