Na een proefperiode van zes maanden in 2021 is bij de Mechelse uitvoeringsdiensten een onthardingsteam definitief gestart, naar analogie met het fiets- en voetpadenteam. De ploeg bestaat uit viert voltijdse medewerkers, waarvan er drie via sociale tewerkstelling zijn aangeworven. Ze voeren kleinschalige onthardingen uit op het openbaar domein. Concreet betekent dat: asfalt en beton uitbreken voor meer groen in de Mechelse straten en pleinen. Dit geeft een verkoelend effect, vergroot de biodiversiteit in de stad en zorgt ervoor dat regenwater in de bodem dringt.

“Ontharden en vergroenen gaan hand in hand. Het is absoluut nodig om hierop in te zetten, niet alleen om de klimaatverandering tegen te gaan, maar ook om onze stad te weren tegen de gevolgen van klimaatverandering. Die gevolgen zijn alarmerend en nu al voelbaar, denk maar aan de droogte”, zegt klimaatschepen Patrick Princen.
 
De filosofie achter het onthardingsteam is dezelfde als die van het fiets- en voetpadenteam: snel op de bal kunnen spelen. Schepen Patrick Princen: “We werken op grote schaal aan heel wat onthardingsprojecten en nieuwe, groene infrastructuur, maar we voeren ook heel gericht kleinere projecten uit. Zo kunnen we snel inspelen op vragen van bewoners die meer groen in hun straat willen of rond bijvoorbeeld tijdelijke weginrichtingen met plantvakken in plaats van paaltjes. Dankzij ons enthousiast en specifiek toegewezen onthardingsteam werken we aan groene stapstenen als natuurlijk netwerk doorheen de stad.”
 
Sociale tewerkstelling
Drie medewerkers van het team werden recent aangeworven via sociale tewerkstelling. “Op deze manier koppelt de stad de invulling van maatschappelijke behoeften aan tewerkstelling voor kansengroepen. Het uitgangspunt is tweeledig. Enerzijds wordt in opdracht van de overheid een dienstenaanbod uitgebouwd dat inspeelt op maatschappelijke behoeften. Daarnaast worden kansen en mogelijkheden tot bijkomende tewerkstelling gerealiseerd voor wie moeilijk zijn weg vindt naar de reguliere arbeidsmarkt”, verduidelijkt Greet Geypen, schepen van economie. “Dit project kadert in het aanbod lokale diensteneconomie van de stad. De kleinschalige projecten die we in dit kader willen uitvoeren zijn voor grotere economische spelers vaak niet rendabel genoeg om te doen.”

Aanvragen voor potentiële projecten - die via verschillende kanalen kunnen binnenkomen - worden voortaan besproken op de plangroep ontharding. Er wordt o.a. gekeken naar de impact op mobiliteit, technische randvoorwaarden, link met hemelwaterinfiltratie, plantenkeuze, onderhoudslast enzovoort. De plangroep volgt projecten op, stelt een timing voor, maakt praktische afspraken en zorgt voor de communicatie en in sommige gevallen ook participatie met omwonenden.

Naast het creëren van nieuwe plantvakken – bijvoorbeeld ter vervanging van paaltjes die dienden als tijdelijke opstellingen en die bewezen hebben dat ze definitief kunnen worden – of het vergroten van bestaande plantvakken, kan het onthardingsteam bijvoorbeeld ook boomspiegels vergroten, zodoende de bomen meer ruimte en levensvatbaarheid te geven. Ook de plaatsing van geveltuinen of groenslingers - of de ondersteuning van bewoners hierbij - behoort tot het takenpakket.

In uitvoering
De eerste opdracht sinds de officiële start van het voltallige onthardingsteam was het uitbreken van 60 m² verharding op het kruispunt van de Emmaüsdreef met de Oude Baan in Walem (zie foto). In de plaats komen er planten. Die werken zijn net klaar. Op dit moment zijn er onthardingswerken in uitvoering aan de Centjesmuur in Mechelen. Daar gaat het om een strook van 70 m².

In de proefperiode van de voorbije maanden werden er ook al op verschillende plaatsen tegels uitgebroken voor meer groen: in de Jodenstraat, het Klein Begijnhof (De Rooster), het Vlietje, de Willem Geetstraat, Borchtstraat, Paviljoenstraat, Wilgenstraat en op het Douaneplein. Meestal met behulp van buurtbewoners en vrijwilligers. Samen nog eens goed voor 220 m² minder verharding.

Ontharding en vergroening zijn een hot topic voor het stadsbestuur. Zo werden er de voorbije jaren tal van succesvolle projecten uitgevoerd of opgestart, altijd in nauwe samenspraak met de buurtbewoners en vrijwilligers. De metamorfose van de Korte Veluwestraat tot straattuin is daar een schoolvoorbeeld van. Mechelen is ook pilootstad van het project RE-MOVE, waarbij een aantal onthardingsprojecten worden uitgevoerd in verschillende straattypes als pilootproject, om lessen te trekken die bruikbaar zijn voor de rest van Vlaanderen.