Een jaar geleden vroeg stad Mechelen aan Natuurpunt om een studie te maken naar de bijenpopulatie in Mechelen. Dit stelde de stad in staat om samen met Natuurpunt een Bijenplan op te stellen. De bevindingen van de studie en het Bijenplan worden op donderdag 2 juni voorgesteld aan de Mechelaar tijdens een wandeling, niet toevallig tijdens de Week van de Bij. Het Bijenplan wordt volop uitgerold door de stad.

"Het gaat niet goed met de bijenpopulaties in Vlaanderen, terwijl onze zoemende vriendjes van onschatbare waarde zijn. Zonder bijen geen voedsel, geen leven. Met gerichte maatregelen kunnen we heel wat doen. Daarom dat het zo belangrijk was om de Mechelse bijenpopulaties goed in kaart te brengen. Het studiewerk toont aan dat het bijvriendelijk werk van de voorbije jaren zeer nuttig was. Mechelen is een echte bijenstad. Met ons Bijenplan gaan we nog enkele stapjes verder”, vertelt schepen van natuur en groenontwikkeling Patrick Princen. 

In de loop van 2021 onderzocht Natuurpunt op 8 verschillende locaties, die voornamelijk in beheer zijn van de stad Mechelen, de wilde bijenfauna. Op deze locaties werden tussen de 15 en de 49 bijensoorten aangetroffen, voor een totaal van 98 soorten. In Mechelen is de afgelopen jaren daarnaast al veel onderzoek door vrijwilligers uitgevoerd, waardoor de totale soortenlijst intussen maar liefst 172 verschillende soorten bijen telt. 16% van de waargenomen soorten is volgens de Belgische Rode Lijst in min of meerdere mate bedreigd. Mechelen scoort erg hoog en is een van de best onderzochte gemeentes in Vlaanderen.  

“In het openbare groen in Mechelen vinden we een deel van de bijenfauna die in de rest van de stad voorkomt, maar ook enkele bijzondere soorten die je eerder in natuurgebieden zou verwachten. Een bijvriendelijk groenbeheer kan dus een belangrijke bijdrage leveren aan de bescherming van wilde bijen in Mechelen”, gaat schepen Princen verder. 

“Bijzonder in Mechelen is de aanwezigheid van enkele nieuwkomers die pas recent in Vlaanderen of België opdoken: Stadsmaskerbij, Luzernebehangersbij, Gouden bronsgroefbij en de Mediterrane rode maskerbij. Het warmere, stedelijke klimaat en de ligging op de sterk geürbaniseerde as Brussel‐Antwerpen maken van Mechelen duidelijk een goede plaats voor dergelijke nieuwkomers. Ze verkiezen allemaal een warm microklimaat”, vult schepen van dierenwelzijn Vicky Vanmarcke aan. 

Bijenplan met gerichte acties 

Om deze stedelijke bijenpopulatie te beschermen, is een Bijenplan met gerichte acties per bijenleefgebied van groot belang. De acties hebben betrekking op drie zaken: lekker eten, goed wonen en een aangename leefomgeving.  

• Lekker eten (voedsel): Zowel de volwassen bijen als de larven hebben voedsel nodig in de vorm van nectar en stuifmeel. 30% van onze bijensoorten is gespecialiseerd op een bepaalde plant- of plantenfamilie. Denk bv aan de Knautiabij die enkel stuifmeel van Beemdkroon verzamelt.  
• Goed wonen (nestgelegenheid): Bijen hebben een plekje nodig om de nestcellen aan te leggen, dit kan bovengronds zijn, bijvoorbeeld in een bijenhotel, of ondergronds op een zanderig plekje. Ongeveer 80% van onze bijen nestelt ondergronds in zelfgegraven gangen. Ontharding is dus voor bijen ook van groot belang. 
• Aangename leefomgeving (geschikt microklimaat): Bijen houden niet van winderige, koude plaatsen, je vindt ze vooral in warme, beschutte hoekjes.

“Heel concreet gaan we als stad bepaalde zones minder intensief maaien omdat die dienen als voeding voor bijen. Ook gaan we gerichter aanplanten. Bepaalde bijensoorten zijn volledig afhankelijk van slechts 1 of 2 plantensoorten. Nu we hun leefgebieden kennen, kunnen we daar zeer specifieke aanplantingen doen. En verder gaan we nog meer nestgelegenheden voorzien in de vorm van dood hout of bijenhotels. Op die manier kunnen we met Mechelen nog meer een warme thuis zijn voor al die soorten bijen”, besluit schepen Patrick Princen.