"Vandaag nemen we een belangrijke stap in het wegwerken van het plaatstekort voor het groeiend aantal leerlingen van het Deeltijds Kunstonderwijs. En we geven de site een make-over zodat kunst, educatie en cultuur centraal in de stad komen te staan" - schepen Björn Siffer

Stad Mechelen heeft een ontwerper aangeduid voor de vernieuwingswerken aan het Cultuurplein, het culturele hart van Mechelen aan de voet van de Sint-Romboutstoren. Met onder meer de Academie, het Conservatorium en het Cultuurcentrum brengt het plein ook nu al cultuur, kunst en educatie samen. De bestaande gebouwen worden uitgebreid en met elkaar verbonden, om zo de groei van Mechelen als cultuur- en kunststad te versterken.

De stad heeft een ontwerper aangeduid om de plannen definitief vorm te geven. Dat is Bob McMaster, uit Gent, in samenwerking met KRFT, uit Amsterdam. Hun visie op het stedenbouwkundig potentieel van de site en invulling van de gehele site kon het meest overtuigen. Het definitief ontwerp krijgt pas vorm na intensief overleg met alle gebruikers en betrokkenen op de site: Academie, Conservatorium, het Cultuurcentrum, maar ook het Filmhuis. 

Cultuurschepen Björn Siffer: “Mechelen verder op de kaart zetten als kunststad, dat is absoluut onze ambitie. Bob McMaster en KRFT maken het verschil met hun totaalvisie en vooral hun concept van ‘culturele verdieping’. Hun voorstel om de huidige Blauwe Zaal in het Cultuurcentrum te verhuizen naar het eerste verdiep biedt bijzonder veel nieuwe mogelijkheden. Vandaag nemen we een belangrijke stap in het wegwerken van het plaatstekort voor het groeiend aantal leerlingen van het Deeltijds Kunstonderwijs. En we geven de site een make-over zodat kunst, educatie en cultuur centraal in de stad komen te staan.”

Koen Anciaux, schepen van Eigendommen en Gebouwen, vult aan: “De cultuursite wordt een fris gebouwencomplex op een prachtig gelegen locatie, waarin zowel het Deeltijds Kunstonderwijs als het Cultuurcentrum zich thuis zullen voelen. Met deze nieuwe infrastructuur en de nieuwe samenwerkingen versterken we de Mechelse cultuurbelevenis op meerdere vlakken. Het wordt een uitzonderlijke voedingsbodem voor kunstenaars, creatievelingen en cultuurgenieters”.

Slimme fasering 

De modernisering, uitbreiding en renovatie van de cultuursite is een omvangrijk project dat meerdere jaren zal duren. Om de impact op de bestaande werkingen zo beperkt mogelijk te houden, stellen de ontwerpers een slimme fasering van de werken voor. 

Als eerste op de planning staat de capaciteitsuitbreiding van het Deeltijds Kunstonderwijs en Conservatorium. In de oksel tussen academie en conservatorium is ruimte beschikbaar waar grotere ruimtes efficiënt op elkaar kunnen gestapeld worden. Meteen starten de werken voor het nieuwe auditorium. Het ontwerpteam kiest voor een totaal nieuwe Blauwe Zaal op de eerste verdieping. De bestaande zaal wordt pas afgebroken eens de nieuwe gebruiksklaar is. We hopen daarmee het gebruik van het auditorium geen enkele dag te moeten missen. Dat is uiteraard goed nieuws voor de huidige gebruikers, waaronder het Filmhuis. Om de werking van de Academie niet in gedrang te brengen, is een tijdelijke verhuis van een gedeelte van de klassen richting Douaneplein gepland. In het voormalige Douanegebouw zijn voldoende leslokalen onmiddellijk beschikbaar. De jongerenateliers en indien nodig bepaalde volwassenateliers zullen er hun intrek nemen. Kinderen tot 12 jaar blijven sowieso op het cultuurplein hun lessen volgen.

Nieuwe, centrale ontvangstruimte

Het optillen van de Blauwe Zaal creëert een volledig, nieuwe centrale ruimte die als warm onthaal kan worden ingericht voor zowel het Cultuurcentrum, Academie en Conservatorium. De mogelijkheden zijn verrassend: een toonplek voor bijvoorbeeld beeldende kunst, een voorstelling van studenten van het Conservatorium of lezing in functie van een nieuwe filmvoorstelling of expo. Het biedt ook kansen om administratieve ruimtes of leesruimtes te delen, waardoor elders bijkomende lescapaciteit vrijkomt.

“Door één centrale knoop te ontwarren kan een openbare woonkamer van de cultuursite gecreëerd worden waar kruisbestuiving van alle instellingen mogelijk wordt. Als laagdrempelige kloppend hart verbindt ze, samen met enkele andere ruimtelijke ingrepen, de verschillende waardevolle binnen- en buitenruimtes met elkaar tot een culturele rondgang die het veelzijdige karakter van deze plek recht aan doet en verbindt met de stad”, verduidelijkt Bob De Wispelaere namens Bob McMaster architecten en KRFT.

Alle gebouwen op het Cultuurplein zullen via de nieuwe ontvangstruimte in verbinding staan met elkaar, de tuin en de tentoonstellingszalen. Er komen bovendien extra polyvalente ruimtes bij, zoals klassen, lokalen voor artiesten en danszalen. De backstage-ruimtes en toegangen voor leveranciers worden geoptimaliseerd. 

In een volgende fase start de heraanleg en vergroening van de buitenomgeving. Op dat moment kan ook een architecturaal herkenbare afbakening, materialisatie en signalisatie gerealiseerd worden. Die moet de vernieuwde cultuursite vanuit de Sint-Katelijnestraat meteen een herkenbaar gezicht geven. Onder meer de mogelijke realisatie van een nieuw portiek, aan de westelijke zijde van het Cultuurplein. Het vooruitgeschoven portiek, de overige luifeloverdekkingen en portaalwerkingen van de verschillende toegangen vormen samen met de omgevingsaanleg deel uit van het beter zichtbaar en betreedbaar maken van de site.  

Start van een traject

Nu het ontwerpteam gekend is, kan de vooropgestelde visie concreet uitgewerkt worden. Dat is werk voor de komende weken en maanden. Deze gesprekken zullen ook meer duidelijkheid brengen over de concrete timing van het hele project. De ambitie is in elk geval om tegen de zomer van 2024 een groot deel van de capaciteitsuitbreiding klaar te hebben en de realisatie van de nieuwe Blauwe Zaal.

De werken worden geraamd op een kleine 6 miljoen euro. Eind vorig jaar kende Vlaanderen al een subsidie toe van net geen twee miljoen euro voor de ontwikkeling van de cultuursite. De stad verkent volop bijkomende subsidiemogelijkheden om ook op langere termijn te investeren in de nodige lescapaciteit voor het Deeltijds Kunstonderwijs.