Op 3 juni 2024 heeft de stad Mechelen, na tal van adviesrondes, de omgevingsvergunning voor Plopsaqua Mechelen goedgekeurd. Het nieuwe waterpark komt op de huidige parking van Technopolis en vervangt het verouderde zwembad Geerdegemvaart langs het kanaal Leuven-Dijle. De uiterste beslisdatum hiervoor was 10 juni.

Over de komst van Plopsaqua naar de site van Technopolis en de gevolgen voor het aanwezige bos en de natte weilanden is al heel wat gezegd en geschreven. Het gaat dan ook om een complex dossier. We geven met onderstaande FAQ graag zoveel mogelijk informatie, inclusief de aandachtspunten van Groen Mechelen voor dit dossier. Een uitgebreide toelichting is ook te vinden op de website van de stad Mechelen.

Waarom is er een nieuw zwembad nodig?

Het huidige zwembad aan de Geerdegemvaart dateert uit de jaren '70. Na onderzoek bleek dat de levensduur nog maar maximaal tien jaar bedraagt. Recente problemen met de technische installaties met tijdelijke sluiting van het zwembad als gevolg, tonen dit nog maar eens aan. Het zwembad aan de Geerdegemvaart is energetisch volledig verouderd en een echte energievreter. Bovendien is onze stad aan het groeien en is er nood aan meer zwemwater (in heel Vlaanderen trouwens) voor onze inwoners en tal van clubs. Dat is meteen een van de redenen waarom een nieuw zwembad op dezelfde site niet evident is. Een groter zwembad aan de Geerdegemvaart zou daar voor de buurt niet leefbaar zijn. In zo’n scenario zou het zwembad minstens twee jaar gesloten blijven. Om te vermijden dat alle scholen, clubs en recreanten enkel nog in de Nekkerpool terecht kunnen, is de bouw van een nieuw zwembad noodzakelijk.

Waarom verhuist het zwembad naar de site van Technopolis?

Er is in Mechelen nood aan meer zwemwater. Een groter zwembad aan de Geerdegemvaart legt een onleefbare druk op de woonbuurt daar. De stad heeft verder geen eigen gronden ter beschikking waar een dergelijk project kan gerealiseerd worden. Van de beschikbare gronden wordt de locatie naast Technopolis door Studio 100 als de beste optie beschouwd. Het is dus geen grond van de stad. Zowel de Vlaamse regering als Technopolis hebben zich hier akkoord mee verklaard. Plopsaqua heeft met Technopolis een overeenkomst om de voetafdruk van de nieuwe gebouwen zo klein mogelijk te houden door een gezamenlijk parkeergebouw te realiseren en het nieuwe waterpark op de huidige parking van Technopolis te bouwen.

De site is nu groen, mag daar wel een zwembad komen?

Een groot deel van het gebied ten zuiden van Technopolis richting Zemst is effectief ingekleurd als groene zone en dat zal niet veranderen. De locatie aan Technopolis, waar nu het nieuwe zwembad gaat komen, was bij de afbakening van het regionaalstedelijk gebied Mechelen jaren geleden echter ook voorzien als uitbreiding voor Technopolis zelf. Deze uitbreiding is er echter nooit gekomen, maar dat gebied heeft wel nog de bestemming ‘Gebied voor stedelijke ontwikkeling’. Die bestemming kan je niet zomaar wijzigen. Als het zwembad er niet zou komen, kan Technopolis er op dit moment andere ontwikkelingen doen en moet je ook nog eens op zoek naar andere locatie voor het nieuwe zwembad.

Zal de groene buffer en het Zennebeemdenbos kunnen behouden blijven?

Voor de stad en Groen Mechelen is het vrijwaren van zoveel mogelijk groen steeds een cruciale voorwaarde. Hoewel 40% van het gebied al jaren is ingekleurd als stedelijk ontwikkelingsgebied en dus bebouwd kan worden, blijft zo’n 88% van het groen gevrijwaard. Het meest waardevolle bos blijft integraal bestaan. We verankeren dus groen daar waar in principe kan gebouwd worden. Door de voorwaarden die de stad Mechelen oplegt, is (een zo goed als volledig) behoud van het bos gerealiseerd.

Maar ook binnen het projectgebied moet zoveel mogelijk groen gevrijwaard worden. Bij de opmaak van de concrete bouwplannen wordt dit ook zo opgenomen. Door maximaal gebruik te maken van de bestaande verharde oppervlaktes (de oude overloopparking, dubbelgebruik van het parkeergebouw voor Technopolis en Plopsaqua), wordt de impact in aantal vierkante meters zoveel mogelijk beperkt. De projectzone voor het zwembadcomplex is eigenlijk groter (de rode lijn op de afbeelding) dan waar er volgens de plannen door Plopsaqua effectief bebouwing zal komen (de blauwe en rood gearceerde zone op de afbeelding). Op die manier wordt dus nog meer groen gevrijwaard.  Het buffergebied wordt kwalitatief ingericht zodat het een echte groene en visuele buffer vormt voor de omwonenden.

Dat voor de bouw van Plopsaqua alsnog 1,4 ha van de 13 ha bos geveld moeten worden, raakt ons natuurlijk ook. Net daarom dat we er alles aan gedaan hebben dat Plopsa de compensatie op grondgebied Mechelen zelf moet realiseren. Er komt dus in Mechelen 2,8 hectaren bos bij op verschillende andere locaties. De gekozen locaties sluiten ofwel aan bij bestaande bossen (Heffen, Leest, Walem) of versterken delen van de Vrouwvlietvallei als natuurverbinding nabij de Grote Nieuwdijkstraat.

Belangrijk is dat het meest waardevolle gedeelte voor altijd beschermd blijft. In eerdere plannen was ongeveer de helft van het bos bedreigd. Een gebied van meer dan 5ha was voorzien als uitbreiding voor Technopolis. Nu wordt het bos ten zuiden van het toekomstige zwembad volledig gevrijwaard van verdere ontwikkeling. Dit gebied wordt beschermd en beheerd als natuurgebied. Er is op dit moment al een beheerovereenkomst met Natuurpunt voor 11ha Zennebeemdenbos. 

En in samenwerking met Technopolis werd ook bijkomend aan de Zemstbaan het kasteeldomein Hof van Grisar toegankelijk gemaakt voor de buurt en scholen en zo een groene oase van ruim 3ha toegevoegd aan het parkenplan.

Door de realisatie van een ‘uitvloeiweide’ in kader van hemelwaterbuffering wordt er bovendien een nieuwe, interessante biotoop gecreëerd voor de reeds aanwezige vleermuispopulatie.

Wat heeft Studio 100 te maken met een publiek zwembad?

Een nieuw zwembad en zeker de exploitatie ervan kost bijzonder veel geld. De stad heeft daarom een marktbevraging gedaan om te bekijken of er een partner gevonden kon worden die de investering van zo'n 20 à 25 miljoen op zich zou willen nemen. Deze werkwijze wordt ook door andere gemeenten gebruikt, net omdat de bouw en exploitatie van zwembaden zo duur is. Studio 100 kwam als winnaar uit die bevraging en is bereid een neutraal zwembad (zonder Plopsa-elementen) te bouwen waar de Mechelaar en de clubs en scholen terecht kunnen aan dezelfde voorwaarden als dat momenteel het geval is. Studio 100 wil dit realiseren in combinatie met een nieuwe Plopsaqua op dezelfde site. Plopsaqua bouwt niet alleen een waterpretpark, maar dus ook een groter stedelijk zwembad ter vervanging van het Geerdegembad:

• Groot 25m-bad met meer 14 banen, incl. een diepe zone tot 4m voor duikers. Ook geschikt voor onder andere waterpolo.
• Kleiner 25m-bad met 4 banen
• Ondiep instructiebad 

Zal de Mechelaar meer moeten betalen om te gaan zwemmen?

Er is de absolute garantie dat het huidige aanbod voor de Mechelaar, de clubs en de scholen behouden blijft tegen dezelfde prijs én dat dit kan in een neutrale omgeving (los van het waterpretpark Plopsaqua dus). Studio 100 stemt hier ook mee in. Er komt dus – voor alle duidelijkheid – niet enkel een waterpretpark, maar ook een nieuw klassiek, neutraal stedelijk zwembad. Voor de zwemmende Mechelaars wordt dit dus een erg positief verhaal.

Wat komt er op de site aan de Geerdegemvaart?

Wanneer het nieuwe zwembad aan Technopolis komt, krijgt de site van het huidige zwembad dus ook een nieuwe invulling. Daar zijn nog geen concrete plannen voor, maar voor ons is het alvast duidelijk dat de site niet zomaar volgebouwd kan worden. Integendeel: het is een prima locatie voor extra groen, met opnieuw een park en veel ruimte voor recreatie en ontmoeting.

Is er ook aandacht voor duurzaamheid in het project?

Zwembaden zijn over het algemeen echte energievreters. Plopsaqua doet grote inspanningen om via de best beschikbare technieken energie te sparen of duurzaam af te nemen via zonnepanelen op het parkeergebouw en warmtekrachtkoppeling. Er komt een eigen waterzuiveringsstation om al het water te zuiveren en te hergebruiken.

Ook op vlak van emissies worden inspanningen geleverd. Uit de ecologische effectbeoordeling van het project blijkt dat het realiseren van de instandhoudingsdoelstellingen rond stikstof niet in het gedrang komen. Er is geen schade binnen het Vlaams Ecologisch Netwerk als gevolg van de realisatie van Plopsaqua.

Tot slot is er ook op vlak van hemelwaterbuffering een verbetering op te merken. Door de realisatie van een uitvloeiweide, een wadi en nieuwe buffergrachten wordt de bergingscapaciteit vergroot.

Is de keuze van locatie wel duurzaam wat mobiliteit betreft?

De inplanting van het zwembad aan de afrit van de E19 zorgt er ook voor dat het autoverkeer, zeker het bovenlokale, niet de helft van de stad moet doorkruisen. Uiteraard moeten vooral duurzame mobiliteitsopties gestimuleerd worden. In de vergunning is een modal split voorzien van 50 procent. De site Technopolis ligt op 2,3 km van het station of zo’n 10 minuten fietsen.  De fietsverbindingen naar de Technopolissite zijn verbeterd en op het terrein zelf worden de fiets- en voetgangersverbindingen vrijstaand en conflictvrij tov het gemotoriseerd verkeer aangelegd. In het ontwerp is een toekomstige verdubbeling van het aantal fietsenstallingen nu al voorzien. Er is een geplande, fietsveilige heraanleg van de Zemstbaan. Ook de verbindingen met het openbaar vervoer worden verbeterd. Er is een akkoord met De Lijn dat de busfrequentie wordt opgevoerd.

Als we alles tegen elkaar afwegen zijn we ervan overtuigd dat op lange termijn het de juiste keuze was om Plopsa zowel een stedelijk zwembad als recreatief zwembad te laten bouwen op de site naast Technopolis.